Nhận định bởi: Bà Hoàng Diệu Trang – Quản lý cấp cao Bộ phận Tư vấn Cho thuê Thương mại Savills Hà Nội
Trang đã có nhiều năm kinh nghiệm hoạt động trong lĩnh vực bất động sản tại Việt Nam với nghiệp vụ chuyên sâu hỗ trợ các dự án tòa nhà văn phòng và phát triển thương mại tại Hà Nội và các thành phố lớn trên cả nước. Sự am hiểu sâu sắc của Trang về thị trường nội địa giúp cô giữ vững được vị trí là một chuyên gia hàng đầu về bất động sản thương mại Hà Nội.
TIỀM NĂNG CỦA MÔ HÌNH CO- WORKING TẠI THỊ TRƯỜNG VIỆT NAM
Phân khúc co-working, một mô hình phát triển từ thị trường mặt bằng văn phòng dịch vụ, đã và đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam, đặc biệt là tại thành phố Hồ Chính Minh và Hà Nội và nay đang lan ra các thành phố khác như Đà Nẵng, Hải Phòng Bà Rịa Vũng Tàu v.v. Vậy nguyên nhân của sự phát triển này là gì và liệu nó có bền vững không?
Văn phòng dịch vụ không phải một khái niệm mới. Mô hình này phát triển từ các trung tâm thương vụ tại khách sạn để thay thế cho hình thức thuê mặt bằng văn phòng truyền thống vốn không linh hoạt và không phù hợp với nhu cầu của nhiều doanh nghiệp trẻ và nhỏ trong môi trường kinh doanh nhiều biến động. Các công ty thường thuê mặt bằng theo số lượng bàn làm việc; thời gian thuê theo tuần hoặc tháng với các dịch vụ phụ thêm luôn sẵn có khi yêu cầu. Một số hoạt động theo mô hình mạng lưới trong đó khách hàng sẽ trả phí thường niên để sử dụng bất kỳ trung tâm nào trong hệ thống trên toàn cầu. Số khác hoạt động theo mô hình thành viên trong đó khách hàng không chỉ được ưu tiên sử dụng mặt bằng văn phòng mà còn được ưu tiên khi tham gia các sự kiện và sử dụng sản phẩm, dịch vụ của các bên thứ ba.
Văn phòng dịch vụ khá tốn kém. Sự linh hoạt của mô hình này đòi hỏi mức giá cao hơn. Mức độ sử dụng điện, nước, internet thường cao hơn gấp 2 – 3 lần, công thêm các dịch vụ phụ thêm như café, hotel v.v. Một số đơn vị vận hành văn phòng dịch vụ tính chi phí theo diện tích gấp 10 lần so với cho thuê mặt bằng văn phòng truyền thống. Một số doanh nhân đang đi công tác hoặc một số doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam với nhu cầu thuê văn phòng nhỏ trong thời gian ngắn có thể sẵn sàng trả mức giá đó cho sự linh hoạt về diện tích và thời gian thuê; các doanh nghiệp nhỏ và trẻ có thể không chi trả được mức phí này. Mô hình co-working từ đó được phát triển, đưa ra một mức chi phí thấp hơn và môi trường văn phòng mở hơn, thân thiện hơn cho đa dạng các doanh nghiệp mới khởi nghiệp và người làm viêc độc lập. Các tiện ích được cắt giảm, chỉ còn lại những tiện ích cơ bản như bàn làm việc, internet, dịch vụ IT và có thể là một số tiện ích ăn uống nhẹ.
Đối với các doanh nghiệp nhỏ, co- working là giải pháp tiết kiệm chi phí hơn so với thuê văn phòng truyền thống bởi diện tích cho thuê thường lớn hơn nhiều so với nhu cầu về mặt bằng của các công ty này. Những doanh nghiệp này đã từng chọn giải pháp thay thế là đặt văn phòng tại căn hộ chung cư, nhưng gần đây việc này đã bị cầm, tạo ra nguồn cầu lớn hơn cho phân khúc co- working. Đối với người lao động tự do, khác với làm việc tại văn phòng truyền thống hay làm việc tại nhà, mô hình co-working cho phép họ quyền lựa chọn làm việc độc lập trong không gian riêng hoặc trò chuyện, trao đổi và chia sẻ ý tưởng với những người đồng quan điểm. Nhiều người tin rằng môi trường như vậy tạo điều kiện để bản thân người lao động phát triển và làm việc hiệu quả hơn, vì vậy mà mô hình co- working đang ngày càng được ưa chuồng.
Thời điểm phát triển mạnh mẽ của mô hình co-working có sự tác động mạnh của thay đổi trong cách chúng ta làm việc và chu kỳ kinh tế. Suy thoái kinh tế luôn thúc đẩy xu hướng khởi nghiệp, tuy vậy chu kỳ kinh tế này đã tạo ra sự bùng nổ trong tốc độ tăng trưởng của số lượng doanh nghiệp vừa và nhỏ và tạo ra một văn hóa khởi nghiệp. Theo Tổng cụ Thống kê, doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm đa số doanh nghiệp thành lập ở Việt Nam (chiếm 97% trong suốt 15 năm) và sử dụng khoảng 50% lực lượng lao động. 72.953 doanh nghiệp đã được thành lập trong 7 tháng đầu năm 2017, tăng 13,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Sáng tạo và linh hoạt là 2 giá trị đang ngày càng được đánh giá cao và theo đuổi, và một cách tự nhiên, phân khúc co-working đã phát triển để đáp ứng nhu câu của một thế hê doanh nghiệp mới.
Vậy, tương lai của co-working sẽ đi về đâu? Một số người có thể hoài nghi về tốc độ tăng trưởng chóng mặt của co-working, nhưng rõ ràng là mô hình này đã và đang đáp ứng cho một nguồn cầu chưa được thỏa mãn trên thị trường văn phòng. Tại Việt Nam, mô hình này đã lan rộng tại các thành phố lớn và vẫn tiếp tục thu hút vốn đầu tư. Trái với số lượng doanh nghiệp vừa và nhỏ và doanh nghiệp mới khởi nghiệp rất lớn, số lương không gian làm việc chung hiện là một phần rất nhỏ của hoạt động cho thuê văn phòng, cho thấy có cơ hội để mô hình này phát triển hơn nữa. Nhu cầu vẫn tiếp tục tăng bởi thế hệ người lao động mới đang ngày càng đánh giá cao sự linh hoạt của mô hình co-working.
Co-working chắc chắn sẽ tiếp tục phát triển tuân theo các chu kỳ kinh tế và biến đổi để phù hợp với những thay đổi trong cách làm việc của thế hệ lao động mới. Tại các thị trường phát triển, mô hình này vẫn đang bùng nổ và đang dần được tích hợp vào các loại hình bất động sản khác như mặt bằng bán lẻ và khách sạn thành thị do loại hình văn phòng chia sẻ này đem đến không khí sôi động nhất định. Mô hình co-working tại Việt Nam vì vậy còn rất nhiều tiềm năng phát triển, đáp ưng nhu cầu về mặt bằng văn phòng của thế hệ các doanh nghiệp trẻ ngày càng lớn mạnh.
Theo Savills
